Czym jest Trening Umiejętności Społecznych (TUS)?
Trening Umiejętności Społecznych, przez wielu nazywany również TUS lub metodą Goldsteina, jest to oddziaływanie edukacyjno-terapeutyczne. Jego przewodnią myślą jest doskonalenie funkcjonowania społecznego dzieci i młodzieży, pozwalającego na rozwój kompetencji interpersonalnych.
Jakie są cele treningów TUS?
Dlaczego są one bardzo pomocne w rozwoju społecznym dzieci?
Do głównych celów tej metody zalicza się:
• poszerzenie wiedzy na temat umiejętności społecznych,
• naukę lub utrwalanie umiejętności niezbędnych w różnych sytuacjach społecznych, takich jak np. zdolność do rozwiązywania konfliktu, nawiązywania relacji z drugim człowiekiem czy też reagowania na zaczepki lub agresję,
• zdobywanie wzmacniających doświadczeń przydatnych w sytuacjach społecznych,
• naukę rozpoznawania, rozumienia emocji własnych oraz innych osób towarzyszących sytuacjom społecznym,
• poznanie sposobów odreagowania oraz zniwelowania napięcia fizycznego i psychicznego,
• naukę współpracy i komunikacji werbalnej oraz pozawerbalnej z drugim człowiekiem,
• zdobywanie umiejętności formułowania i przyjmowania krytyki,
• pracę związaną z budowaniem asertywności oraz pewności siebie, osiąganie pewności i opanowania w kontaktach z innymi.
Dlaczego dzieci potrzebują wsparcia w budowaniu relacji?
Fakty i rekomendacje specjalistów
Powszechnie uważa się, że na zajęcia TUS (Trening Umiejętności Społecznych) powinny uczęszczać jedynie takie dzieci, u których pojawiają się problemy związane z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji społecznych, zmagających się z odrzuceniem rówieśniczym, trudnościami w regulowaniu emocji, oraz u których pojawiła się diagnoza spektrum autyzmu, ADHD, zaburzeń lękowych i depresyjnych lub innych trudności. Jednak jest to mylne założenie. Na takie zajęcia może uczęszczać również dziecko, którego rozwój przebiega prawidłowo, a terapia TUS będzie stanowiła wsparcie jego rozwoju oraz doskonalenie umiejętności i kompetencji społecznych. Umiejętności dzieci związane z wchodzeniem w interakcję z drugim człowiekiem, podobnie jak pisanie i liczenie należy ćwiczyć i stale doskonalić. Niezwykle istotne jest wsparcie dziecka w rozwijaniu tych społecznych umiejętności, głównie ze względu na czynniki mogące oddziaływać na funkcjonowanie dzieci w tym obszarze. Wśród nich można wyróżnić:
• Zróżnicowane tempo rozwoju społecznego
• Różnice w nauce budowania relacji – niektóre pociechy uczą się spontanicznie poprzez modelowanie i obserwację, inne mogą potrzebować wsparcia na konkretnych przykładach i ćwiczeń w bezpiecznej przestrzeni
• Odczuwanie trudnych emocji blokujących otwartość społeczną – lęki, impulsywność, czy obniżona samoocena mogą prowadzić do wycofywania się dziecka z kontaktów społecznych
• Ograniczenie możliwości spontanicznych kontaktów społecznych – trudności w kontaktach “na żywo”, dzieci mają ograniczoną możliwość nauki relacji w swoim naturalnym środowisku
Trening umiejętności społecznych oczami rodzica – co warto wiedzieć o TUS?
Przed podjęciem decyzji o zapisaniu dziecka na zajęcia TUS warto znać kilka podstawowych informacji związanych ze specyfiką takich ćwiczeń.
Jak długo trwają zajęcia TUS?
Częstotliwość zajęć oraz ich czas trwania jest uzależniony od potrzeb uczestników i celów terapii. Zwykle jednak standardowy cykl zajęć trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy (najczęściej jest to 10-15 spotkań) a poszczególne wizyty odbywają się raz w tygodniu i mogą trwać od 45 do 90 minut. Jednakże najważniejszym aspektem jest regularność w uczestniczeniu w takich spotkaniach oraz możliwość ćwiczenia nabywanych umiejętności zarówno na zajęciach jak i poza nimi.
Jak wygląda standardowa sesja zajęciowa TUS?
Trening Umiejętności Społecznych prowadzony jest w kameralnych grupach liczących zazwyczaj od 4 do 8 uczestników. Każde spotkanie odbywa się według wcześniej opracowanego planu i ma jasno określoną strukturę obejmującą:
• Zadania praktyczne oraz symulacje związane z różnymi sytuacjami społecznymi
• Odgrywanie ról mające na celu naukę prawidłowych reakcji
• Gry i zabawy mające na celu integrację uczestników
• Rozmowy oraz dyskusje rzeczywistych sytuacji społecznych
• Zwrotne informacje od prowadzącego zajęcia do uczestników
Kto może prowadzić Treningi Umiejętności Społecznych?
Bardzo ważne jest, aby weryfikować kto prowadzi takie zajęcia oraz czy ma do tego odpowiednie kwalifikacje. Treningi mogą prowadzić jedynie wykwalifikowani do tego specjaliści, tj. psychologowie, pedagodzy czy też terapeuci zajęciowi i logopedzi. Niezwykle istotne jest, aby osoba prowadząca takie zajęcia posiadała odpowiednie przeszkolenie uprawniające do prowadzenia zajęć z TUS oraz doświadczenie w pracy z dziećmi.
W jaki sposób rodzice mogą wspierać dzieci po zajęciach TUS?
Wsparcie rodziców po zajęciach z TUS bardzo często okazuje się niezbędne do tego, by dziecko mogło przenieść to, czego się nauczyło, do codziennego życia. Oto konkretne i przystępne wskazówki, które jako rodzic możesz wykorzystać w codziennym funkcjonowaniu i pracy ze swoim dzieckiem:
• Skonsultuj się z terapeutą prowadzącym zajęcia, w jaki sposób możecie kontynuować naukę w domowym zaciszu.
• Rozmawiaj z dzieckiem po przebytych zajęciach, jednak nie wywieraj na nim presji. Celem takiej rozmowy nie może być suchy raport, a budowanie otwartości i atmosfery wsparcia.
• Ćwicz nabyte przez dziecko umiejętności na co dzień. Zajęcia TUS najczęściej odbywają się raz w tygodniu, co może okazać się zbyt krótkim czasem na dobre opanowanie konkretnych umiejętności. Ćwiczenia w codziennym życiu, np. podejmowanie decyzji, co gotujemy na obiad, pozwolą dziecku nie tylko na doskonalenie umiejętności, ale też i zastosowanie ich w realnych sytuacjach.
• Zwracaj uwagę nie tylko na błędy, ale także wzmacniaj sukcesy i postępy osiągane przez dziecko.
• Staraj się modelować właściwe zachowania społeczne swoim własnym zachowaniem, jest to niezwykle istotny aspekt, ponieważ dzieci najczęściej uczą się poprzez obserwację swojego autorytetu.
• Bądź cierpliwy – ponieważ zmiana jest często długotrwałym procesem. Warto pamiętać, że każde dziecko przyswaja informacje we własnym tempie.
Autor: Małgorzata Bilik
Jeśli szukasz wsparcia w rozwijaniu umiejętności społecznych swojego dziecka, zapraszamy do zapisów na Trening Umiejętności Społecznych prowadzony przez mgr Danielę Hawajską w naszych Gabinetach – skontaktuj się z nami, aby umówić konsultację psychologiczną dla swojego dziecka.
Pamiętaj, że to Ty jesteś ekspertem od Twojego Dziecka i jeżeli cokolwiek Cię niepokoi – skorzystaj ze wsparcia specjalistów.
Daniela Hawajska – ZnanyLekarz.pl